Kho tàng tri thức dân gian Việt Nam chứa đựng tất cả các lĩnh vực của cuộc sống như: Trí thức tự nhiên và môi trường (kể cả vũ trụ). Tri thức về bản thân con người (cơ thể học, dưỡng sinh, trị bệnh).

Tri thức về sản xuất lương thực, thực phẩm, chăn nuôi, khai thác và quản lý hợp nguồn tài nguyên thiên nhiên. Trí thức ứng xử xã hội và quản lý cộng đồng các giá trị xã hội, các luật tục truyền thống trong làng bản. Tri thức vá sáng tạo nghệ thuật.

Khái niệm tài nguyên thiên nhiên bao gồm tài nguyên đất, tài nguyên rừng, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên môi trường khí hậu…tuy nhiên nội dung nghiên cứu cuốn sách này tác giả có giới hạn, phạm vi nghiên cứu là tài nguyên đất, tài nguyên nước, tài nguyên rừng. Đấy là ba nguồn tài nguyên có mối quan hệ mật thiết với nhau và có vị trí quan trọng trong đời sống người mường.

Trong cuốn sử thi “Đẻ đất đẻ nước” của người Mường, thể theo phong tục và tập tục dân gian truyền thống phần đa người Mường ở Thanh Hóa sinh sống trên địa bàn miền núi; các tư liệu sản xuất do người Mường tạo ra được tích lũy trong cuộc sống tạo nên một nét riêng cho người Mường ở Thanh Hóa nói riêng và cộng đồng người Mường khắp cả nước nói chung. Chính bởi những nét đặc trưng như: Đất đai, rừng nhiều đồi núi đất chủ yếu là đất đỏ bazan đất có nhiều đá lẫn tạp. Tài nguyên nước được hình thành từ các khe đá dưới tán rừng, trong chân đồi núi…Vì vậy tập tục dân gian người Mường ở Thanh Hóa trong việc sử dụng ba nguồn tài nguyên trên không thể tách  rời được.

Vai trò của sách và cách đọc sách đúng đắn qua câu nói:

“Hãy yêu sách, nó là nguồn tri thức, chỉ có kiến thức mới là con đường sống” (M.Gorki)

Trong việc quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên đất: có tri thức sản xuất nông nghiệp: tri thức trong trồng trọt, phân loại sử dụng bảo vệ đất, kinh nghiệm chọn giống, cây trồng; tri thức xen canh gối vụ trên đất dốc, tri thức hệ thống tưới tiêu, phân bón, lịch thời vụ…

Trong quản lý nguồn tài nguyên nước: cách phân loại nguồn nước, vị trí từng nguồn nước, cách sửu dụng nguồn nước vào các mục đích cụ thể.

Đối với tài nguyên rừng cũng vậy: nó cung cấp nguồn thức ăn, cung cấp nguồn nước uống, nguồn đất đai canh tác, nguồn lâm sản để sử dụng vào đời sống. Tác giả đi sâu vào tìm hiểu các loại rừng, cách thức khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên thực vật và động vật rừng.

Trang Phục Người Mường Ngọc Lặc Thanh Hóa

Ảnh Hiệp Sơn ( Hội VHNT Thanh Hóa)

Nội dung cuốn sách đó là nhận diện thực trạng tri thức địa phương và nguồn tài nguyên thiên nhiên trong xã hội hiện đại. Trên cơ sở đó có thể tham vấn mọt số giải pháp liên quan đến vấn đề phát triển bền vững hiện nay, cũng như bảo tồn hệ sinh thái nhân văn, duy trì sự đa dạng sinh học của người Mường ở Thanh Hóa.

Nội dung cuốn sách gồm bốn chương:

Chương 1: Tổng quan về người Mường, tri thức dân gian và cơ sở lý thuyết nghiên cứu.

Chương 2: Tri thức dân gian trong sử dụng và quản lý nguồn tài nguyên đất.

Chương 3: Tri thức dân gian trong sử dụng và quản lý nguồn tài nguyên nước.

Chương 4: Tri thức dân gian trong sử dụng và quản lý nguồn tài nguyên rừng.

Thêu Thổ Cẩm Người Mường Ngọc Lặc Thanh Hóa

Ảnh Hiệp Sơn ( Hội VHNT Thanh Hóa)

Để có thể khai thác hết được nguồn tài nguyên của người Mường Thanh Hóa xin giới thiệu đến quí bạn đọc gần xa cùng các em Sinh viên và Thầy cô  cuốn sách: “TRI THỨC DÂN GIAN TRONG SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ NGUỒN TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN CỦA NGƯỜI MƯỜNG Ở THANH HÓA” của tác giả Mai Văn Tùng (PGS, TS - Trưởng khoa KHXH) có tại Thư Viện Đại học Hồng Đức.

          Xin chào và hẹn gặp lại các bạn vào các chuyên mục lần sau. Chúc các bạn tìm được nhiều cuốn sách hay, nhiều bài học quý./.

                                        Tin Bài:: Nguyễn Tuấn BBT Website Trung tâm TT - TV