08/12/2025
Nhan đề: Nhà Chử
Tác giả: Tô Hoài
Thể loại: Truyện cổ tích/ truyện dân gian kể lại
Nhà xuất bản: Nhà xuất bản Văn hóa Dân tộc
Nơi xuất bản/Năm xuất bản/Khổ/Số trang: Không ghi
Ngôn ngữ: Tiếng Việt
Từ khóa/Chủ đề: Cổ tích Việt Nam; truyện kể dân gian; Tô Hoài; văn học thiếu nhi; giáo dục đạo đức.
“Nhà Chử” là một truyện cổ tích Việt Nam (hoặc một biến thể dân gian được Tô Hoài kể lại), mang đậm tinh thần giáo dục nhân cách của kho tàng truyện dân gian dân tộc. Dưới ngòi bút của Tô Hoài, truyện cổ không chỉ là chuyện xưa để nghe, mà trở thành bài học sống động về lẽ làm người, kể bằng một giọng văn gần gũi, trong trẻo, hấp dẫn trẻ em mà vẫn gợi suy tư cho người lớn.
Ở những tác phẩm cổ tích kể lại, Tô Hoài thường giữ cốt truyện và hồn vía dân gian, đồng thời làm mới bằng cách tổ chức tình tiết rõ ràng, tăng sức gợi tả và chiều sâu tâm lý. Ông không phá vỡ cái “kì ảo” của cổ tích, mà tận dụng nó để khắc họa đạo lý một cách tự nhiên. Những chi tiết phi thường, những thử thách, những phần thưởng hay trừng phạt… đều là cách dân gian gửi gắm niềm tin: điều thiện cần được bảo vệ, kẻ ác phải trả giá, con người có thể vượt qua số phận bằng lòng ngay thẳng và nghị lực.
“Nhà Chử” (đúng như tên gọi gợi mở) thường xoay quanh một nhân vật/ một gia đình/ một không gian đời sống gắn với lao động, tình nghĩa, và những thử thách đạo đức. Câu chuyện có thể bắt đầu giản dị trong đời thường, nhưng càng về sau càng hé lộ những tầng nghĩa sâu: giá trị của sự thật thà, lòng nhân hậu, hiếu nghĩa, tinh thần chia sẻ, và sự tỉnh táo trước cám dỗ. Bên cạnh đó, truyện cũng phản ánh một phần văn hóa cộng đồng: phong tục, lối sống, quan niệm về công bằng và hạnh phúc của người Việt xưa.
Điểm khiến truyện của Tô Hoài đặc biệt phù hợp với độc giả nhỏ tuổi là nhịp kể mạch lạc, hình ảnh rõ nét, ngôn ngữ đơn sơ mà có nhạc. Trẻ em có thể theo dõi câu chuyện như một cuộc phiêu lưu, còn người lớn sẽ nhận ra ẩn ý: cổ tích là cách tổ tiên dùng chuyện để dạy con cháu sống tử tế. Sự tử tế ấy không phải khẩu hiệu, mà được thể hiện bằng hành động, bằng lựa chọn, bằng việc đối diện hậu quả của mình.
Đọc “Nhà Chử”, ta không chỉ được trở về với không khí truyện xưa, mà còn được nhắc nhớ rằng: những giá trị chân – thiện – mỹ của dân gian vẫn luôn cần thiết cho đời sống hiện đại, nơi con người đôi khi bận rộn mà quên mất những nền tảng đạo đức giản dị.
Ban biên tập: Nguyễn Văn Tuấn